Сіз білесіз бе? Мұсылман қолбасшылар (1)

Ислам тарихында көптеген ұлы қолбасшылар болды, олардың әрқайсы мұсылман өркениетінің дамуына және кеңеюіне үлкен үлес қосты.

1. Мұхаммед алейһиссалам (571–632)

Жеңістері: Исламның негізін қалаушы, мемлекет басшысы әрі қолбасшы. Бәдір шайқасы (624 ж) – алғашқы мұсылман әскери жеңісі; Ухуд шайқасы (625 ж) – қорғаныс шайқасы; Хандек шайқасы (627 ж) – Мәдина қаласын жаудан қорғау; Меккені азат ету (630 ж) – Исламның жеңісі. Әскер басқарып қана қоймай, әділдік пен мейірімділікті ұстанды. Қарсыластарын кешіре отырып, исламды бейбіт жолмен таратты.

2. Халифа Омар бин Хаттаб (584–644). Мұсылмандардың екінші халифасы. Византия мен Сасанидтер империясына қарсы үлкен жорықтар жасады; Ярмук шайқасы (636 ж) – Византияға ауыр соққы берді; Кадисия шайқасы (636 ж) – Парсы империясын әлсіретті; Иерусалимді азат ету (637 ж). Ислам әлемінде әділ билігімен танымал. Әскери жорықтармен қатар, мемлекеттік басқару жүйесін құрды.

3. Халид ибн Уәлид (592–642). «Аллаһтың Қылышы» деген атақ алған. Мута шайқасы (629 ж) – алғашқы мұсылман-Византия соғысы; Ярмук шайқасы (636 ж) – мұсылмандардың ең үлкен жеңістерінің бірі; 100-ден астам шайқасқа қатысып, бірде-бір рет жеңілген жоқ. Әскери тактикасы өте шебер. Жылдам шабуылдар мен тосын маневрлерді жиі қолданды.

4. Тариқ ибн Зияд (670–720). 711 жылы Гибралтар бұғазы арқылы Испанияға өтіп, Андалусияны жаулап алды. Гвадалете шайқасы (711 ж) – Вестгот королдігін жеңіп, ислам билігін орнатты. Әскерімен бірге кемелерін өртеп, «Шегінетін жол жоқ!» деген ұранмен шайқасқан. Еуропада ислам мәдениетінің өркендеуіне жол ашты.

5. Салахаддин әл-Айюби (1137–1193). Айюбилер әулетінің негізін қалаушы; 1187 жылы Хиттин шайқасында кресшілерді жеңіп, Иерусалимді азат етті; Үшінші крест жорығына қарсы сәтті қорғаныс жүргізді. Әділдігі мен мейірімділігі үшін христиандар арасында да құрметке ие болды. Кресшілерге қарсы соғысса да, бейбіт келісімдер орнатуды білген.