Денсаулық... Аутофагия: Ағзаның өзін-өзі тазарту механизмі
Аутофагия – бұл жасушалардың өзіндегі ескі, зақымданған немесе қажетсіз компоненттерді ыдыратып, қайта өңдеу процесі. Бұл механизм ағзаның өзін-өзі тазалауына, жаңаруына және ұзақ өмір сүруіне көмектеседі.
Аутофагия қалай жұмыс істейді?
1. Қажетсіз жасушалық компоненттер жиналады – жасуша ішінде бұзылған органеллалар, зақымдалған белоктар немесе вирустар болуы мүмкін.
2. Автофагосома түзіледі – бұл екі қабатты мембрана қажетсіз заттарды қоршап алады.
3. Лизосома қосылады – автофагосомаға лизосома қосылып, ішіндегі заттарды ферменттермен ыдыратады.
4. Қайта өңдеу – ыдыраған молекулалар қайтадан жасушаның энергиясы немесе құрылыс материалы ретінде пайдаланылады.
Аутофагияның пайдасы. 1)Жасушалардың жаңаруы – қартаюды баяулатып, зақымданған жасушаларды жоюға көмектеседі. 2) Иммундық жүйені күшейту – вирустар мен бактерияларды жоюға көмектеседі. 3) Қатерлі ісіктердің алдын алу – зақымдалған немесе мутацияға ұшыраған жасушаларды жоюға ықпал етеді. 4) Зат алмасуды жақсарту – артық майды ыдыратып, салмақты реттеуге көмектеседі.
Аутофагияны қалай белсендіруге болады? 1) Аштық ұстау (интервалды ораза) – 12-16 сағат тамақ ішпеу аутофагияны іске қосады. 2) Физикалық белсенділік – жаттығу жасушалардың өзін-өзі тазарту процесін жылдамдатады. 3) Кето-диета – көмірсуды азайтып, май мен ақуызды көбейту аутофагияға оң әсер етеді. 4) Кофеин және шай – көк шай мен қара кофе аутофагияны қолдайды. 5) Калорияны азайту – аз тамақтану аутофагияны ынталандырады.
Аутофагия – ағзаның өзін-өзі тазартуының табиғи жолы. Ол жасушалардың ұзақ өмір сүруіне, метаболизмнің жақсаруына және көптеген аурулардың алдын алуға көмектеседі. Бұл процесті дұрыс тамақтану мен физикалық белсенділік арқылы табиғи түрде ынталандыруға болады.